Een jaar na dato: wat heeft de wissel gebracht?

Een jaar geleden deden Marja van Leeuwen (directeur-bestuurder bij RIBW Fonteynenburg) en Jacco Maan (bestuurder bij woningcorporatie Vidomes) mee aan Trading Places. Op eigen initiatief besloten zij samen terug te blikken op hun wissel en te bepalen wat daarvan na een jaar is beklijfd. Hieronder de integrale tekst van het interview.

Ruim een jaar geleden wisselden Vidomes-bestuurder Jacco Maan en Fonteynenburg-bestuurder Marja van Leeuwen van stoel. Een bijzondere bestuurswissel! Hoe kijken ze hierop terug? Zijn hun voornemens geslaagd, en komen de nieuwe inzichten nog dagelijks van pas? We vroegen het ze.

De bestuurswissel vond plaats in het kader van het uitwisselingsprogramma Trading Places. Tien dagen lang wisselden Jacco en Marja van plek en functie, en kregen zo een uniek kijkje in elkaars keuken.

Wat is jullie het meest bijgebleven van de bestuurswissel?

Marja: “Mijn beeld van woningcorporaties was heel anders. Ze leken mij altijd wat zakelijk en kil, maar niets is minder waar! Ik werd bij Vidomes heel warm ontvangen. Er heerst een prettige werksfeer en ik zag dat medewerkers het naar hun zin hebben. Je beeld kan dus echt anders zijn vanaf een afstand.”“Dat was voor mij ook een eye-opener,” vult Jacco aan, “je denkt je partner goed te kennen, maar dat is niet zo. Ook onze managers trokken intensief met elkaar op tijdens de ruil. Hierdoor krijg je meer inzicht in elkaars uitdagingen en bestuurlijke afwegingen, wat leidt tot meer begrip. Zo realiseerde ik me pas tijdens de wissel hoe druk Fonteynenburg is met het werven van budget: ‘Waar halen we het geld vandaan?’ Gemeenten geven kortstondig comfort, en daar vind ik wel wat van. Waarom krijgt een zorginstelling geen aanbesteding voor 8 jaar in plaats van 3 á 4 jaar? Dit leidt af van hun basistaak. Namelijk cliëntenzorg, maar bijvoorbeeld ook van ambities als digitalisering en verduurzaming.”

Hebben jullie nieuwe kansen ontdekt om elkaar te versterken?

“Absoluut,” zegt Jacco, “bijvoorbeeld waar het gaat om leefbaarheid in de wijk. Er liggen kansen als we meer vanuit gezamenlijkheid naar maatschappelijke opgaven kijken. Alle organisaties – inclusief wijzelf – zijn opgevoed om binnen onze eigen silo zaken goed te regelen, en ‘waar je van bent’ goed te doen. Daarbij worden we als partners gestuurd door andere wetten. Dat maakt het soms lastig om samen door te pakken. We hebben meer ‘mentale’ ruimte nodig om slimmer samen te werken. Het helpt dat wij onze organisatie nu anders inrichten om het gebiedsgericht werken te verstevigen. Om ook met onze partners in de wijk makkelijker het verschil te maken voor bewoners, want de wedstrijd is vooral buiten te winnen.”

Marja: “Ook staan oordelen naar elkaar in de weg. Zo vinden wij corporaties soms te kil, en corporaties ons te soft. Laatst moest een cliënt met mentale problemen zijn huis uit vanwege een huurachterstand. ‘Snappen ze dan niet dat je daarmee iemand over het randje kan duwen?,’ zeiden mijn collega’s toen.”

Jacco: “En bij onze huurincasso hoor ik dan: ‘de zorg heeft de problematiek weer niet goed in beeld. We kunnen geen uitzonderingen blijven maken, want volgend jaar gebeurt het weer.’ Maar het mooie is dat we sinds de wissel elkaar bellen. Korte lijntjes, om samen oplossingen te zoeken.”

“Vakmensen komen veel tegen achter de voordeur”

Marja liep tijdens de wissel ook mee in de wijk. “Indrukwekkend wat de vakmensen van Vidomes allemaal tegenkomen achter de voordeur aan mentaal en psychisch leed. Aannemers die reparaties verrichten bijvoorbeeld. Dat bracht me aan het denken. Wat kunnen wij daarin betekenen? Hoe versterken we elkaar?”

Jacco: “En wij kunnen veel leren van de specialisten van Fonteynenburg. Zij signaleren zorgvragen veel beter, omdat zij zich als de beste kunnen inleven. Tegelijkertijd kunnen wij Fonteynenburg helpen aan locaties voor beschermd wonen.” Marja vult aan: “Zo attendeerde Vidomes mij laatst nog op nieuwbouw, waar ook aandachtsgroepen in kunnen wonen. Interessant! Een mooie bijvangst van de wissel is dat onze medewerkers, uit alle lagen van onze organisaties, elkaar nu beter weten te vinden.”

Wat namen jullie je nog meer voor, maar is niet gelukt?

“Na de wissel zit je vol met goede ideeën, maar door de waan van de dag duurt de uitwerking langer dan gehoopt. Zo wilde ik net zo’n interactief intranet hebben als Vidomes. Dat is er nog niet van gekomen. Ook heeft Jacco mijn vastgoedstrategie doorgespit en hier een advies over gegeven. Zijn tip was bijvoorbeeld om te kwantificeren hoeveel woningen we precies nodig hebben. Dat werken we nog uit.”

Jacco vult aan: “Dat herken ik. Zo vroeg ik Marja om mij te adviseren hoe we beter om kunnen gaan met bewoners die psychische problemen hebben. Beter signaleren en de juiste partijen inschakelen. Ik wil mijn collega’s daar graag extra in opleiden, en hier samen in optrekken met Fonteynenburg. Maar ik heb de rust nog niet gevonden om hiermee aan de slag te gaan.”

Welke tip hebben jullie voor andere partners?

Jacco: “Een bestuurswissel raad ik partners zeker aan. Een mooie kans om jezelf te ontwikkelen én een andere sector te leren kennen. Ik kan nu bijvoorbeeld de verschillende bestuursstijlen beter detecteren in de zorg. Ook lees ik nieuws over de zorg met meer interesse, omdat ik de achtergronden ken.”

“Onze overleggen met Vidomes zijn verrijkt, “ vult Marja aan, “zonde dat je zo’n wissel niet met alle partners kan doen. Zo zou ik de gemeentewereld beter willen leren kennen. Vast ook niet makkelijk, want door de decentralisatie van de zorg is er veel op hun bord terechtgekomen. Ik heb daar last van, maar voel de pijn van de gemeente niet.”

“Het is een interessante vraag, “ overdenkt Jacco, “waar stop je je tijd in als bestuurder? Investeren in menselijk contact met partners opent nieuwe deuren, maar je wilt ook snel resultaat boeken. Het is zoeken naar de juiste balans. Investeren in langdurig partnerschap loont in ieder geval. Dat is zeker!”

Jacco Maan en Marja van Leeuwen